Rodzaje bólu
Bóle w chorobie zwyrodnieniowej stawów
Choroba zazwyczaj rozwija się powoli, a objawy występują dość późno, kiedy staw jest już w zaawansowanym stadium choroby.
Rozpoznanie i leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów
Chorobę zwyrodnieniową stawów rozpoznaje się w oparciu o występowanie charakterystycznych objawów i zmian w zdjęciach radiologicznych. Głównym objawem jest ból jednego lub kilku stawów, który najpierw występuje jedynie podczas poruszania się chorego, a w zaawansowanym stadium – również w czasie spoczynku lub w nocy. Ból typowo lokalizuje się w obrębie i w okolicy zajętego stawu i pojawia się przy rozpoczęciu ruchu np. w przypadku choroby obejmującej kolano, ból występuje w kolanie przy wstawaniu z krzesła. Czasem, ból może być odczuwany w innym miejscu np. gdy schorzenie zajmuje staw biodrowy, chory może odczuwać ból w pachwinie, który promieniuje do kolana. Bólowi często towarzyszy sztywność poranna (po przebudzeniu się), która ustępuje po 5-10 minutach oraz sztywność „startowa” pojawiająca się w ciągu dnia po tymczasowym bezruchu. Kolejny ważny i częsty przejaw choroby to ograniczenie ruchomości (np. pojawia się problem z wyprostowaniem kończyny). Do rzadziej występujących dolegliwości należą też: trzeszczenia w stawie, wysięk czy zniekształcenie obrysu stawu.1
Podstawowym badaniem służącym do potwierdzenia choroby zwyrodnieniowej stawów, jest wykonanie zdjęcia rentgenowskiego.1 Zwykle obrazuje ono charakterystyczne zmiany w obrębie stawu np. zwężenie szpary stawowej, występowanie osteofitów (tzw. wyrośli) czy torbieli kostnych. Biorąc pod uwagę wynik obrazu RTG, lekarz ocenia stopień zaawansowania zmian zwyrodnieniowych. Wdrażane leczenie jest zależne od stanu zdrowia pacjenta i chorób współistniejących oraz zaawansowania choroby.1
Choroba zwyrodnieniowa stawów jest chorobą przewlekłą, której całkowite wyleczenie jest obecnie niemożliwe. Celem leczenia jest łagodzenie dolegliwości bólowych i spowolnienie rozwoju zmian oraz jak najdłuższe utrzymanie sprawności chorego. Leczenie jest procesem wielokierunkowym i długoterminowym i obejmuje postepowanie niefarmakologiczne, farmakologiczne (leki, które pacjenci określają jako „na zwyrodnienie stawów„) i operacyjne.1
W przypadkach wymagających leczenia zabiegowego, u pacjentów z zaawansowaną chorobą zwyrodnieniową, może być wykonana np. endoprotezoplastyka (wymiana stawu na sztuczną protezę). Z kolei u chorych z mniej zaawansowanym schorzeniem, przeprowadza się zabiegi artroskopowe.1
Leczenie niefarmakologiczne, jest niezwykle istotne u chorych na chorobę zwyrodnieniową stawów, ponieważ pomaga znacznie zmniejszyć przykre objawy oraz liczbę stosowanych leków. W ramach postępowania niefarmakologicznego uwzględnia się następujące działania: odchudzanie (lub utrzymanie prawidłowej masy ciała), rehabilitacja, odciążanie stawu (za pomocą akcesoriów ortopedycznych np. kule, ortezy, wkładki) i edukację pacjenta. Ćwiczenia i aktywność fizyczna w przypadku tej choroby są bardzo ważnym elementem terapii – nie tylko poprawiają kondycję fizyczną, ale również wzmacniają mięśnie otaczające staw i zwiększają jego zakres ruchu. Oczywiście, każdy rodzaj leczenia, powinien być skonsultowany z lekarzem (lub rehabilitantem w przypadku ćwiczeń). Każdy pacjent powinien mieć poprawnie dobrane metody leczenia, biorąc pod uwagę ewentualnie choroby współistniejące.1
Skuteczny lek na ból stawów
Leki stosowane w chorobie zwyrodnieniowej stawów to m.in.: niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), paracetamol i opioidy.1
Zależnie od stopnia nasilenia dolegliwości lekarz dobiera odpowiednie leki.
Zgodnie z wytycznymi OARSI (Osteoarthritis Research Society International), NICE (The National Institute for Health and Care Excellence) i ACR (American College of Rheumatology) leczenie choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego powinno rozpocząć się od niesteroidowego leku przeciwzapalnego podawanego miejscowo jak np. Traumon4 – żel na bóle stawów i mięśni.
Lek na stawy z grupy NLPZ stosowany miejscowo np. maść na stawy, to jedna z najczęściej stosowanych terapii. Takie leczenie wykazuje lepszy profil bezpieczeństwa w kontekście występowania działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego (w porównaniu do doustnych odpowiedników) i skutecznie pomaga pacjentom.
Maść albo żel przeciwbólowy na stawy przeznaczone są do stosowania miejscowego. Miejscowe podanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych w postaci kremu, żelu, spray czy maści wykazuje korzystny profil bezpieczeństwa (w porównaniu do doustnych odpowiedników), co jest istotne zwłaszcza u pacjentów obciążonych współistniejącymi chorobami. Traumon to żel na ból stawów, który stosuje się miejscowo – na skórę. 4
W sytuacji znacznego nasilenia objawów choroby zwyrodnieniowej stawów, można rozważyć podanie leku do wnętrza stawu. W takiej terapii stosuje się glikokortykosteroidy o działaniu przeciwzapalnym oraz kwas hialuronowy.
Miejscowy lek na stawy np. Traumon w postaci żelu, może być również stosowany przy wystąpieniu tępych urazów takich jak: skręcenie, stłuczenie, naciągnięcie mięśni i ścięgien. Takie kontuzje mogą wystąpić np. u sportowców.4 Lek na stawy dla sportowców pomoże złagodzić objawy bólowe, jednak w razie potrzeby nie należy zapominać o konsultacji lekarskiej.
ETO-2020-0020
Materiał został przygotowany na podstawie:
1 https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/65000,choroba-zwyrodnieniowa-stawow [dostęp: 10.03.2021]
2 http://www.czytelniamedyczna.pl/1323,diagnostyka-radiologiczna-w-chorobie-zwyrodnieniowej-stawlw-prlby-klasyfikacji.html [dostęp: 10.03.2021]
3 https://journals.viamedica.pl/forum_reumatologiczne/article/view/44568/37437 [dostęp: 10.03.2021]
4 ChPL Traumon żel, zatw. 06.11.2020
